Pierwsza pomoc

Przywracanie krążenia i oddechu.
Foto: Serock OSP

Pierwsza pomoc

Czasami będąc w terenie możemy być świadkami różnych wypadków lub natknąć się na ich ofiary. W takiej sytuacji nie odwracajmy się ale pomóżmy poszkodowanym. Tym bardziej, że ciąży na nas obowiązek prawny. Pamiętajmy o tym, że nikt nie wymaga od nas posiadania specjalistycznej wiedzy medycznej ale warto zapoznać się z podstawami aby w razie konieczności nasza pomoc była skuteczna.

Widzisz ofiary? Zastanawiasz się co zrobić?

W pierwszej kolejności zatroszcz się o bezpieczeństwo swoje, i poszkodowanych. Nie podejmuj żadnych działań jeżeli jest realne zagrożenie np. wybuchem.

Jeżeli wypadek powstał na wskutek porażenia prądem nie podchodź do poszkodowanego ale znajdź główny wyłącznik prądu i wyłącz go.

W razie wypadku drogowego włącz w swoim samochodzie światła mijania i awaryjne, wystaw trójkąt ostrzegawczy. Możesz swój samochód ustawić tak aby osłaniał ciebie i poszkodowanych przed innymi uczestnikami ruchu. Ponadto wyciągnij kluczyki ze stacyjek uszkodzonych pojazdów i pozostaw je w pojazdach w widocznym miejscu(najlepiej na fotelu kierowcy). Unieruchom uszkodzone pojazdy przez zaciągnięcie hamulców ręcznych. Jeżeli masz możliwość odłącz od akumulatorów klemy z przewodami plusowymi(czerwonymi). To uchroni przed zwarciem i zmniejszy ryzyko pożaru rozbitych samochodów.

Aby nie narazić się na zarażenie różnymi chorobami ( m.in HIV, HCV, HBV) w czasie udzielania pierwszej pomocy, powinniśmy używać rękawiczek medycznych, a jeżeli takich nie posiadamy nałóżmy na dłonie np. worki foliowe. Po udzieleniu pomocy wszelkie środki użyte w miejscu zdarzenia należy zabezpieczyć w celu zutylizowania, a ręce dokładnie umyć. W przypadku kiedy mieliśmy kontakt z krwią, lub innymi wydzielinami rannego należy poinformować lekarza rodzinnego o możliwości zarażenia.

Po zabezpieczeniu miejsca zdarzenia sprawdź stan poszkodowanych. Zobacz czy ofiary wypadku są świadome, następnie sprawdź ich oddech, krążenie, zwróć uwagę czy i jakie występują urazy.

U poszkodowanego, który jest nieprzytomny sprawdzamy czy samodzielnie oddycha przez przyłożenie swojego policzka nad jego usta, jednocześnie obserwując czy jest ruch klatki piersiowej charakterystyczny dla oddechu. Test przeprowadzamy maksymalnie 10 sekund. Jeżeli nie usłyszymy ani nie wyczujemy na swoim policzku wypuszczanego powietrza, nie zaobserwujemy wznosów i opadów klatki piersiowej powinniśmy uznać, że ofiara nie oddycha i powinniśmy wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową.

Jeśli ranny samodzielnie oddycha postarajmy się wówczas nawiązać z nim kontakt słowny a jeżeli to nie zadziała potrząśnijmy delikatnie za jego ramiona. Następnie dotykając poszczególnych części ciała patrzmy na twarz poszkodowanego. Jeżeli natrafimy na jakiś uraz wtedy poszkodowany pomimo braku przytomności powinien zasygnalizować ten fakt grymasem bólu na twarzy.

Po wstępnej ocenie sytuacji wezwij fachową pomoc dzwoniąc na jeden z numerów alarmowych tj nr 112(numer alarmowy obowiązujący na terenie całej Unii Europejskiej ), 999(Pogotowie), 998(Straż pożarna), 997(Policja).

Po wybraniu numeru i połączeniu się z osobą dyżurującą:

• przedstaw się (prawdopodobnie zostaniesz poproszony o podanie swojego numeru telefonu)

• postaraj się w miarę dokładnie określić miejsce, w którym jesteś(np. szlak, droga, którą podążałeś, adres itp.)

• powiedz co się stało (określ rodzaj zdarzenia np. wypadek drogowy, upadek z wysokości, porażenie prądem itd.)

• poinformuj ile osób jest z tobą, ile jest poszkodowanych i jaki jest ich stan (czy przytomne, widoczne złamania, itd. ),

• powiadom o ewentualnych zagrożeniach np. rozlane paliwo, rozszczelniony pojemnik z gazem, iskrzące kable elektryczne itd.

• pamiętaj, że rozmowę zawsze kończy przyjmujący zgłoszenie dyspozytor, dlatego poczekaj na ewentualne pytania i potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia.

Teraz powinieneś wykonać inne czynności ratunkowe zależne od stanu poszkodowanych. Zrób segregację. Zajmij się w pierwszej kolejności osobami, najbardziej poszkodowanymi. Pierwszeństwo mają osoby bez oddechu i krążenia.

Podstawową zasadą udzielania pierwszej pomocy jest unikanie przenoszenia rannego. Jeżeli nie istnieje zagrożenie wybuchem, porażenia prądem, podtopieniem itp. czynności ratunkowe wykonujemy na miejscu aby zapobiec powikłaniom czy pogłębieniu urazów, które mogą wystąpić w czasie przenoszenia.

Jeżeli ofiara nie oddycha ułóż ją na plecach, sprawdź jej jamę ustną czy nie ma w niej ciał obcych takich jak: guma do żucia, sztuczna szczęka, wymiociny itd. Jeżeli w ustach zobaczysz jakieś ciało obce przechyl głowę poszkodowanego i wygarnij zawartość na zewnątrz. Następnie odsłoń klatkę piersiową rozpinając lub rozcinając odzież i wykonaj 30 ucisków na środku klatki piersiowej, następnie odchyl głowę osoby poszkodowanej do tyłu, zatkaj jej nos, szczelnie obejmij usta swoimi ustami i wykonaj dwa wdmuchnięcia(klatka piersiowa ofiary powinna się unieść). Wykonuj przemiennie 30 ucisków i dwa oddechy ratownicze(wdmuchnięcia) do chwili przyjazdu wykwalifikowanych ratowników, do przejęcia czynności przez inną osobę lub do opadnięcia z sił.

Jeżeli osoba poszkodowana oddycha i jest przytomna ułóż ją w pozycji bocznej ustalonej, zabezpiecz ją przed zimnem i kontroluj jej oddech co minutę. Jeżeli przez pół godziny wyspecjalizowana pomoc nie nadejdzie przełóż rannego na drugi bok.

Jeśli poszkodowany ma krwotok każ mu usiąść lub położyć się i ucisnąć miejsce krwawienia. Załóż opatrunek uciskowy a kiedy przesiąknie nie zdejmuj go tylko dołóż kolejny. Jeżeli krwawienie występuje z kończyny to układamy ją wyżej od reszty ciała.

Jeżeli rany są rozległe lub bardzo zanieczyszczona powinniśmy zrobić opatrunek jałowy, który osłoni rany. Takich ran nie dezynfekujemy a także nie usuwamy ciał obcych wbitych w ciało ofiary. W przypadku wbitego w ciało kija, gwoździa, noża lub innego podobnego przedmiotu usztywniamy go w około opatrunkami.

W przypadku oparzeń oparzone miejsca schładzamy przez minimum 15 minut zimną wodą lub mokrymi okładami. Trzeba pamiętać, że w przypadku kiedy ubranie przywrze do ciała nie ściągamy go bo możemy ściągnąć razem ze skórą poszkodowanego ale robimy chłodne okłady na ubranie w miejscu przyklejenia. Miejsc poparzonych nie smarujemy tłuszczami ani nie dezynfekujemy alkoholem.

Inne przypadki kontuzji i czynności ratownicze opisane zostaną w oddzielnych artykułach.